Η πτώση των νομιμότητας των τραπεζιτών

Η πρόσφατη αποχώρηση του Ρόμπερτ Ντάιαμοντ από τη Barclays αποτελεί ορόσημο…

Όχι επειδή είναι ο πρώτος CEO μεγατράπεζας που υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τη θέση του. Και η Τσακ Πρινς είχε χάσει τη δουλειά του στη Citigroup για ανάληψη υπερβολικών κινδύνων κατά την κορύφωση της κρίσης του 2008 και πιο πρόσφατα ο Όσβαλντ Γκρίμπελ υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από την ηγεσία της UBS επειδή δεν κατάφερε να αποτρέψει μη εντεταλμένες συναλλαγές με αποτέλεσμα ζημιές 2.3 δις ευρώ.

Αλλά ο Μπομπ Ντάιαμοντ υποτίθεται ότι πως ήταν κυρίαρχος του παιχνιδιού. Υποτίθεται πως η Barclays είχε καταφέρει να αντιμετωπίσει την κρίση του 2008-2009 χωρίς να επωφεληθεί από την κρατική στήριξη. Κι ενώ διαπιστώθηκε πως η τράπεζα είχε παραβιάσει αρκετούς κανόνες, τόσο σε ό,τι αφορά τα προϊόντα που πουλούσε στους καταναλωτές όσο και στο πώς ανέφερε τα επιτόκια, ο Ντάιαμοντ κατάφερε να πάρει αποστάσεις από τη ζημιά.

Αν πιστέψουμε τα δημοσιεύματα του βρετανικού Τύπου, οι εποπτικές αρχές ήταν έτοιμες να μην πειράξουν τον Ντάιαμοντ – ως την ώρα που ξέσπασε μια σοβαρή πολιτική σύγκρουση. Ο Ντάιαμοντ προσπάθησε να αντεπιτεθεί κουνώντας καταγγελτικά το δάκτυλο προς την κατεύθυνση της Τράπεζας της Αγγλίας. Από εκεί και μετά έπρεπε να φύγει.

Υπάρχουν τρία διδάγματα από την παραίτηση του Ντάιαμοντ από την ηγεσία της Barclays.

Πρώτον η πολιτική σύγκρουση δεν προήλθε από την αριστερά ή κάποιους μη πληροφορημένους θεατές στο περιθώριο του κυρίαρχου συστήματος. Κορυφαίοι πολιτικοί από όλα τα βρετανικά κόμματα ενώθηκαν για να καταδικάσουν τις ενέργειες της Barclays, ιδίως σε ό,τι αφορούσε τη συστημική κατά την ουσία της απάτη της παραπλανητικής αναφοράς των επιτοκίων, όπως μάθαμε στα πλαίσια του σκανδάλου του Libor (διατραπεζικό επιτόκιο του Λονδίνου που αποτελεί βάση για άπειρες κατηγορίες δανείων ανά τον κόσμο, συν για την τιμολόγηση των παραγώγων).

Ο Βρετανός Υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Όσμπορν έφτασε μάλιστα να πει: “Η απάτη  είναι έγκλημα στις κανονικές επιχειρήσεις. Γιατί να μην είναι έτσι και στην τραπεζική;”. Το συμπέρασμα είναι ότι η Barclays διέπραξε απάτη – μια σοβαρή κατηγορία που διατυπώθηκε από τον ίδιο τον υπουργό Οικονομικών. Κι αυτό γιατί μετά από πέντε χρόνια μεγάλων σκανδάλων του χρηματοπιστωτικού κλάδου η υπομονή έχει πια εξαντληθεί. Κι όπως έγραψε ο Εντουάρτο Πόρτερ στους New York Times: «Οι μεγαλύτερες αγορές επιτρέπουν μεγαλύτερες απάτες. Οι μεγαλύτερες εταιρείες με τους πιο πολύπλοκους ισολογισμούς, έχουν περισσότερες θέσεις για να τις κρύψουν. Και οι τράπεζες, που έχουν γίνει τόσο μεγάλες ώστε καμιά κυβέρνηση να μην τις αφήνει να καταρρεύσουν, έχουν τα πιο μεγάλα κίνητρα από όλες».

Δεύτερον, ο Ντάιαμοντ νόμιζε ότι θα μπορούσε να τα βάλει με το βρετανικό κατεστημένο. Κάποιοι δικοί του διέρρευσαν το περιεχόμενο μιας συνομιλίας που ισχυρίζονταν ότι έκανε με τον Πολ Τάκερ, ανώτατο αξιωματούχο της Τράπεζας της Αγγλίας, σύμφωνα με την οποία η Τράπεζα της Αγγλίας έλεγε στη Barclays να δώσει μη ακριβή νούμερα για το Libor.

Ο Ντάιαμοντ έδειξε δηλαδή να ξεχνά ότι η διατήρηση της ύπαρξης οποιασδήποτε τράπεζας με ισολογισμό μεγαλύτερο από της χώρας όπου έχει την έδρα της – και η δυνατότητά της να αποκομίζει κέρδη για τους μετόχους της – εξαρτάται πλήρως από τη διατήρηση των καλών σχέσεών της με τις εποπτικές αρχές. Η Barclays έχει συνολικό ενεργητικό περί τα 2.5 τρις λίρες – δηλαδή περίπου στο μέγεθος του βρετανικού ΑΕΠ – και είναι η πέμπτη σε μέγεθος τράπεζα στον κόσμο. Τράπεζες τέτοιου μεγέθους επωφελούνται από τις εν δυνάμει μεγάλες κρατικές εγγυήσεις: αυτό άλλωστε σημαίνει το ‘πολύ μεγάλες για να αφεθούν να καταρρεύσουν’.

Προφανώς ο Ντάιαμοντ πίστεψε στα ίδια του τα λόγια – ότι αυτός και η τράπεζά του έχουν κρίσιμη σημασία για την οικονομική ευημερία της Βρετανίας. Οι εποπτικές αρχές είπαν ότι αυτό είναι μπλόφα και τον υποχρέωσαν να παραιτηθεί. Η μετοχή της Barclays ενισχύθηκε λίγο μετά την παραίτησή του.

Το τρίτο και τελευταίο δίδαγμα είναι πως η μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στη δημοκρατία και τους μεγάλους τραπεζίτες είναι ακόμη μπροστά μας – και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Επιφανειακά οι τράπεζες παραμένουν ισχυρές αλλά η νομιμότητά τους καταρρέει αργά.

Ο Τζέιμι Ντιμόν, πρόεδρος της JP Morgan Chase που κατηγορήθηκε για ανάληψη υπερβολικών κινδύνων με ζημιές που έφτασαν τα 6 δις ευρώ, όχι μόνο διατηρεί ακόμη τη θέση του αλλά παραμένει και στο συμβούλιο της FED της Νέας Υόρκης – παρά το γεγονός ότι η FED της Νέας Υόρκης συμμετέχει στην έρευνα για τις ζημιές της JP Morgan και την πιθανή συμμετοχή της στο σκάνδαλο του Libor. Είναι αλήθεια ότι δυο χρόνια μετά την υιοθέτηση του νόμου Ντοντ-Φρανκ το αμερικάνικο τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να προσπαθεί σκληρά – και αποτελεσματικά – να υπονομεύσει τη χρηματοπιστωτική μεταρρύθμιση. Παρά ταύτα υπάρχει πρόοδος. Ο Τζέιμι Ντιμόν είναι το δημόσιο πρόσωπο των αντιστάσεων των μεγατραπεζών. Όμως οι συμπεριφορές όλων αυτών των τύπων ενισχύουν κι εκείνους που θέλουν να χαλιναγωγήσουν την υπερβολική και ανεύθυνη ανάληψη κινδύνων από τις τράπεζες, ιδίως τις μεγάλες.

Εν τω μεταξύ στην Ευρωζώνη η κατάσταση μοιάζει εκρηκτική. Η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην εποπτεία των τραπεζών άνοιξε το δρόμο ώστε οι ευρωπαϊκές τράπεζες να φορτωθούν με βουνά ολόκληρα κρατικού χρέους – που υποτίθεται ότι ήταν ενεργητικό απαλλαγμένο κινδύνων. Τώρα και με δεδομένο το βάθος της κρίσης δημοσίου χρέους στα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας, τα χρεοστάσια των κρατών απειλούν να πάρουν μαζί τους στη χρεοκοπία τις μεγάλες τράπεζες. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να δώσει μια προσωρινή λύση στο πρόβλημα παρέχοντας άφθονη και φτηνή μακροχρόνια ρευστότητα στις τράπεζες την οποία χρησιμοποίησαν προκειμένου να αγοράσουν ακόμη περισσότερο κρατικό χρέος. Αυτό ναι μεν συγκράτησε βραχυπρόθεσμα τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων αλλά θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερες δυνητικές ζημιές σε περίπτωση εθνικού χρεοστασίου.

Οι τράπεζες και η πολιτική συνδέθηκαν πολύ στενά τα τελευταία χρόνια στις δυτικές οικονομίες. Ο Ντάιαμοντ ανακάλυψε ότι στο τέλος οι πολιτικοί αποφάσισαν να υποτάξουν τις τραπεζίτες – τουλάχιστον στη Μεγάλη Βρετανία. Αλλά αυτό που πραγματικά μετρά είναι η νομιμότητα και η μετά γνώσεως γνώμη του κόσμου.

[readon1 url=”http://www.banksnews.gr”]Πηγή: banksnews.gr[/readon1]